Η έννοια της αυτοκυριαρχίας, σύμφωνα με τη Gestalt θεραπεία, συνδέεται όχι με την ανάγκη για συνεχή έλεγχο, αλλά με την ικανότητα του ατόμου να εμπιστεύεται και να αποδέχεται τη ροή της εμπειρίας. Ο Fritz Perls (1969) τόνισε ότι
«το άτομο που έχει τον έλεγχο είναι αυτό που μπορεί να αφήσει πιο εύκολα τον έλεγχο»
(“The person who is in control is the person who can let go of control more easily”)
Η φράση αυτή υποδηλώνει ότι η αληθινή αυτοκυριαρχία προκύπτει από την εσωτερική ασφάλεια και την επίγνωση, και όχι από την ανάγκη για κυριαρχία ή αποφυγή της αβεβαιότητας. Όταν το άτομο μπορεί να αποδεχθεί τη φυσική ροή των γεγονότων χωρίς να φοβάται πως θα χάσει τον έλεγχο, επιδεικνύει πραγματική δύναμη και ψυχική ωριμότητα. Ένα άτομο δηλαδή που έχει εσωτερική ισορροπία και επίγνωση των συναισθημάτων του δεν φοβάται να χάσει τον έλεγχο, καθώς εμπιστεύεται τις ικανότητές του και μπορεί να ανταποκριθεί δημιουργικά στις προκλήσεις. Αντίθετα, το άτομο που προσπαθεί εμμονικά να διατηρήσει τον έλεγχο, συχνά αποκαλύπτει βαθύτερο φόβο, ανασφάλεια και έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό του και τους άλλους. Σύμφωνα με τη Gestalt προσέγγιση, η υπερβολική ανάγκη για έλεγχο λειτουργεί ως δημιουργική προσαρμογή απέναντι στην αβεβαιότητα και την ευαλωτότητα, εμποδίζοντας την αυθεντική επαφή με την εμπειρία του «εδώ και τώρα» (Perls, 1969).
Σύγχρονες θεωρίες για τη συναισθηματική νοημοσύνη τονίζουν πως η ικανότητα ενός ατόμου να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να ρυθμίζει τα συναισθήματά του, ενισχύει την προσαρμοστικότητα και την ψυχική ανθεκτικότητα του, ενώ η αδυναμία αποδοχής και ρύθμισης των συναισθημάτων οδηγεί σε άκαμπτες συμπεριφορές και μειωμένη ψυχική ευελιξία (Goleman, 1995). Την ιδια στιγμή η πρακτική του mindfulness ενισχύει την αρχή που προωθεί τη μη επικριτική επίγνωση της εμπειρίας, μειώνοντας την ανάγκη για υπερβολικό έλεγχο, ενώ επισημάινει πώς η αποδοχή της αβεβαιότητας και η μη επικριτική στάση απέναντι στα γεγονότα σχετίζονται με μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα και μειωμένο άγχος (Kabat-Zinn, 2003).
Συνοψίζοντας, η παραπάνω φράση του Perls συνδέεται με τον κεντρικό στόχο της Gestalt θεραπείας, που είναι η επίγνωση του «εδώ και τώρα» και η αυθεντική επαφή με τον εαυτό και το περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, η επίγνωση δεν αφορά μόνο τη γνωστική κατανόηση, αλλά και τη βιωματική εμπειρία της παρούσας στιγμής, χωρίς άκαμπτες άμυνες ή ανάγκη κυριαρχίας (Perls, Hefferline, & Goodman, 1951). Είναι λοιπόν σημαντικό να θυμόμαστε πως η αυθεντική επαφή επιτρέπει στο άτομο να σχετίζεται με τον εαυτό του και τους άλλους με ειλικρίνεια, ευαισθησία και υπευθυνότητα, ενισχύοντας την αυτο-αποδοχή και την προσωπική του ολοκλήρωση.
📩 Αν αισθάνεσαι πως χάνεις τον έλεγχο και μαζί με αυτόν χάνεις και τον εαυτό σου, έλα να δουμε τι σημαίνει αυτό για εσένα και πώς αυτό μπορεί να αλλάξει. Επικοινώνησε μαζί μου στη φόρμα επικοινωνίας στο www.anestopoulos.com ή στο τηλέφωνο +30 6936892396
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books.
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: Past, present, and future. Clinical Psychology: Science and Practice, 10(2), 144–156.
Perls, F. S. (1969). Gestalt therapy verbatim. Real People Press.
Perls, F. S., Hefferline, R. F., & Goodman, P. (1951). Gestalt therapy: Excitement and growth in the human personality. Julian Press.
